Silnik Dwusuwowy 2T: Budowa i Działanie

Silnik dwusuwowy jest rodzajem silnika cieplnego. Silnik cieplny jest to urządzenie w którym zamienia się energię chemiczną paliwa w ruch, wykorzystywany do poruszania pojazdu. Silniki dwusuwowe są powszechnie wykorzystywane do napędu motorowerów i skuterów, z racji swojej prostej budowy i wysokich osiągów. Jak one działają?

Zanim poszukamy odpowiedzi na to pytanie, spróbujmy przedstawić czym jest silnik tłokowy. Najprościej ujmując silnik taki jest zbudowany jest ze skrzyni korbowej, do której przytwierdzony jest cylinder zamknięty od góry głowicą. W skrzyni korbowej znajduje się wał korbowy, który za pośrednictwem korbowodu łączy się z tłokiem. Miejscem pracy tłoka jest cylinder, w którym tłok może poruszać się w górę i w dół. Jeden ruch z dołu do góry lub z góry do dołu nazywany jest suwem. Podczas suwu tłoka jego ruch posuwisto – zwrotny jest przekazywany poprzez korbowód na wał korbowy, wykonujący ruch obrotowy. Jeden obrót wału korbowego dokonuje się po wykonaniu przez tłok dwóch suwów. Aby jednak ruch tłoka był możliwy niezbędne jest doprowadzenie do silnika mieszanki powietrza i paliwa, którego detonacja zadziała na tłok i wprawi go w ruch. Po detonacji gaz ze spalonego paliwa jest usuwany z cylindra. Napełnienie cylindra mieszanką, zdetonowanie jej oraz usunięcie spalin z cylindra określane jest jako jeden cykl pracy silnika. Tak w skrócie przedstawia się silnik tłokowy.

Silnik dwusuwowy wziął swoją nazwę z tego, że wykonuje jeden cykl pracy podczas dwóch suwów tłoka – czyli podczas jednego obrotu wału korbowego. Jest to możliwe dzięki specyficznej budowie silnika dwusuwowego, w którym dostarczanie mieszanki do silnika i usuwanie spalin odbywa się za pośrednictwem otworów w ściance cylindra. W klasycznym silniku dwusuwowym otwory te umieszczone są na różnej wysokości, a ruch tłoka powoduje ich przesłanianie, co powoduje dostarczanie paliwa lub usuwanie spalin. Kanał wydechowy znajduje się poniżej głowicy, kanał ssący natomiast w okolicy skrzyni korbowej – mieszanka z tego ostatniego przedostaje się nad tłok poprzez tzw. kanały płuczące. Ich nazwa wzięła się stąd, że podczas pracy silnika i odsłaniania przez tłok poszczególnych kanałów mieszanka jest przetłaczana ze skrzyni korbowej nad tłok, gdzie zastępuje gazy wydechowe – nowy ładunek przepłukuje silnik po starym, zużytym ładunku. Aby zobrazować działanie silnika dwusuwowego podzielimy jego pracę na dwa etapy – suwy:

– Ruch tłoka ku górze – tłok odsłania kanał ssący, przez który mieszanka napływa do skrzyni korbowej. Kończy się przepłukiwanie cylindra mieszanką podaną w poprzednim suwie. Kanał wydechowy jest domykany i pozostaje zamknięty. Mieszanka jest sprężana w komorze spalania wraz z ruchem tłoka ku głowicy.

– Ruch tłoka ku dołowi – następuje detonacja mieszanki sprężonej nad tłokiem, tłok odsłania kanał wydechowy przez który wydostają się spaliny. Kanał ssący zostaje zamknięty. Ruch tłoka powoduje przepływ mieszanki ze skrzyni korbowej przez kanały płuczące do cylindra, rozpoczyna się przepłukiwanie cylindra.

W taki sposób odbywa się praca klasycznego silnika dwusuwowego. Dlaczego napisałem klasycznego? Dlatego, że w silnikach popularnych skuterów dostarczaniem mieszanki przez kanał ssący steruje zawór membranowy. Ponadto w silnikach tych stosuje się przepłukiwanie zwrotne tzw. metodą Schnurlego – ze skrzyni korbowej odprowadzanych jest kilka kanałów płuczących, których ujścia znajdują się w różnych miejscach na obwodzie cylindra. Sprzyja to efektywniejszemu przepłukiwaniu cylindra.

Wydech silnika dwusuwowego typu sport
Wydech silnika dwusuwowego typu sport

Ważnym elementem silnika dwusuwowego jest układ wydechowy. Odpowiada on za prędkość opróżniania cylindra ze spalin oraz jego przepłukiwanie. Układ wydechowy składa się z komory rozprężnej przypominającej dwa złączone stożki lub gruszkę, oraz ze znajdującego się na nią tłumika. Komora rozprężna jest bardzo ważnym elementem, podczas usuwania spalin w pewnym momencie do wydechu zaczyna przedostawać się także mieszanka, którą przepłukiwany jest cylinder. Dzięki temu, że wraz z przelotem spalin przez komorę rozprężną zaczynają się one odbijać od jej ścian i tworzą falę uderzeniową, świeża mieszanka napływająca do wydechu jest z powrotem cofana do cylindra. Tłumik natomiast odpowiada za wyciszenie dźwięków pracy silnika. Umiejętne dobranie układu wydechowego, zwłaszcza komory rozprężnej sprzyja mniejszemu zużyciu paliwa i wydajniejszej pracy silnika.

Współczesne skutery 2T posiadają automatyczny mieszalnik oleju
Współczesne skutery 2T posiadają automatyczny mieszalnik oleju

Z uwagi na to, że w silniku dwusuwowym skrzynia korbowa jest wykorzystywana do transportu mieszanki paliwowo-powietrznej niemożliwe jest zastosowanie układu smarowania z miską olejową. Dlatego też smarowanie wszystkich ruchomych elementów jest realizowane poprzez samą mieszankę. Jak? Dodaje się do niej olej, który wraz z podróżą mieszanki do cylindra smaruje wszystkie mechanizmy na swojej drodze. Ponadto w silnikach dwusuwowych stosuje się łożyska maszynowe (kulkowe), odpowiednie do opisanego powyżej rodzaju smarowania. Kiedyś użytkownicy musieli samemu mieszać olej z benzyną w odpowiednich proporcjach, obecnie stosuje się specjalne mieszalniki oleju, które same podają olej w odpowiednich proporcjach do mieszanki paliwowo-powietrznej.

Silnik czterosuwowy (4T) jest o wiele bardziej skomplikowany.
Silnik czterosuwowy (4T) jest o wiele bardziej skomplikowany.

Silniki dwusuwowe zawdzięczają swoją popularność prostej budowie (nie posiadają zaworowego układu rozrządu), mniejszym kosztom napraw i dużej mocy wynikającej z wykonywania pracy w czasie dwóch suwów tłoka. Niestety, dodawanie oleju do paliwa i jego spalanie tworzy toksyczne gazy spalinowe, a zużycie paliwa jest wyższe w porównaniu do bardziej skomplikowanych silników czterosuwowych. Z uwagi na przestarzały system smarowania i dwusuwowy cykl pracy silniki 2T często zaopatrza się w układ chłodzenia cieczą. Niestety, powoduje to dodatkową komplikację silnika. Mimo wszystkich wad silniki dwusuwowe nadal znajdują zastosowanie w skuterach z silnikami o małych pojemnościach.

Ciąg dalszy pod materiałem wideo

Artykuł odnosi się do silników montowanych w popularnych skuterach. Istnieją wielkie silniki dwusuwowe z miską olejową i układem rozrządu, jednak stosowane są one np. w statkach i okrętach. W motocyklach takich jak np. w niektórych wersjach Aprilii RS125 stosowane są sterowane elektronicznie zawory w wydechu, które polepszają warunki pracy silnika. Jednak nie mają one wiele wspólnego z silnikami skuterów 50ccm.

Więcej o silnikach dwusuwowych.

Inne publikacje na ten temat:

7 opinii

  1. Bardzo ciekawy artykuł, każdy kto nie wie jak 2T działa to bez problemu po przeczytaniu zrozumie. PS: Głowica na 1 zdjęciu jest od czterosuwa 🙂

  2. Kiedyś jeździło sie motorami z silnikami 2t. Zawsze zostawiały za sobą kupe dymu i specyficzny zapach :p

  3. Wszystko dobrze opisane, plus dla Ciebie kolego za taki artykuł :). Silnik 2T ma to do tego że zawsze ma ten zapas mocy, i nie ważne czy chiński czy markowy i tak da kopa po tunie :). Jedyny minus to spalanie, no ale coś za coś, wiadomo :D. Co do chłodzenia cieczą, to bardziej skomplikowana robi się już budowa takiego silnika 2T, ale to przecież większa bezawaryjność i większa moc i malutkie szanse na przegrzanie :D. Chociaż ja jestem zdania, że na polskie warunki chłodzenie powietrzem w zupełności wystarcza :). Pozdrawiam!

  4. Co do dymienia to nadmienie że mój Simson dymi tylko na początku gdy jest zimny po nabraniu tęperatury z ruru praktycznie nic niebieskiego się nie wydobywa a osobiście stosuje do mieszanki olej Stihl 1:50

  5. Proszę o pomoc nie wiem gdzie tego szukać, w miarę przystępnej cenie (cena 350 zł). Potrzebny mi jest tłok G13582/53,94 dokładnie do Hyosung Super Cab 100. proszę o wszelaką pomoc.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Back to top button