Skuter i technika: Silnik Czterosuwowy: Budowa i Działanie

Dziś nie sposób wyobrazić sobie rynku skuterów bez możliwości wyboru pomiędzy pojazdem z silnikiem dwu – lub czterosuwowym. O silnikach 2T napisaliśmy już w poprzedniej, pierwszej części “Skuter i technika“. Poniżej przedstawiamy budowę i zasadę działania silnika czterosuwowego.

Założenia silnika cieplnego i zasadę działania silnika tłokowego podaliśmy już poprzednio w Skuterowo.com. W odniesieniu do silnika czterosuwowego mają one takie same znaczenie i treść, dlatego warto przypomnieć sobie o czym pisaliśmy.

W silniku czterosuwowym do wykonania pełnego cyklu pracy potrzebne są cztery suwy tłoka. W porównaniu do silnika dwusuwowego, w którym na dwa suwy jeden był przeznaczony na spalanie mieszanki, silnik czterosuwowy jest “gorszy” – w nim suw spalania (pracy) przypada raz na cztery suwy. Dlaczego tak jest?

Głowica silnika czterosuwowego o pojemności 50 ccm.
Głowica silnika czterosuwowego o pojemności 50 ccm.

Różnica ta wynika z faktu, że silnik czterosuwowy działa całkowicie inaczej niż dwusuwowy. Tutaj skrzynia korbowa nie jest połączona z przestrzenią nad tłokiem, nie istnieją kanały płuczące, a kanał ssący i wydechowy umieszczone zostały w głowicy. A skoro kanały znajdują się nad tłokiem, to ich pracą nie “steruje” już tłok – tutaj do akcji wkraczają zawory. Pisząc obrazowo, zawór ma kształt trąbki i zakrywa swoją rozszerzoną końcówką kanał. Gdy zawór jest zamknięty, tworzy razem z głowicą równą, szczelną powierzchnię. Gdy do silnika ma być doprowadzona mieszanka, lub mają być usunięte spaliny, zawór musi się otworzyć. Wtedy wysuwa się on do dołu w stronę tłoka, odsłaniając znajdujący się nad nim kanał. Wysuwaniem zaworów steruje wałek rozrządu, połączony łańcuchem z wałem korbowym. Na wałku rozrządu znajdują się krzywki, które podczas naciskania na popychacz zaworowy wciskają zawór otwierając go. Na dwa obroty wału korbowego przypada jeden obrót wałka rozrządu – tak więc jego pełen obrót trwa cztery suwy. Na wałku rozrządu znajduje się jedna krzywka otwierająca zawór ssący i jedna otwierająca zawór wydechowy. Powyższy opis jest oparty na budowie silnika jednocylindrowego z dwoma zaworami, jednak obecnie coraz częściej stosowane są silniki czterozaworowe. Metoda ich działania jest taka sama, jednak mamy w nich dwa kanały dolotowe i dwa wylotowe, a każdy kanał posiada swój odrębny zawór.

Zsynchronizowana praca układu tłokowo-korbowego oraz rozrządu umożliwia prawidłowe działanie silnika czterosuwowego, w którym wyróżniamy cztery fazy:

– Faza ssania (dolotu) – gdy tłok sunie w dół, zamyka się zawór wydechowy a otwiera zawór ssący i do cylindra podawana jest mieszanka paliwowo-powietrzna.

– Faza sprężania – gdy tłok sunie do góry, zawór dolotowy jest zamykany i mieszanka jest sprężana.

– Faza pracy – następuje zapłon mieszanki, tłok zaczyna sunąć ku dołowi.

– Faza wydechu (wylotu) – gdy tłok sunie do góry, otwiera się zawór wydechowy i spaliny są usuwane z cylindra.

Ciąg dalszy pod materiałem wideo

Jako, że w silniku 4T wykorzystuje się zaworowy układ rozrządu, układ wydechowy nie odgrywa w nim tak ważnej roli jak w silniku 2T. Nie ma potrzeby stosowania komory rozprężnej, gdyż do wydechu nie przedostaje się niespalone paliwo. Warunkiem sprawnej pracy silnika jest swobodny ruch spalin na zewnątrz układu wydechowego, dlatego rura wydechowa powinna być pozbawiona “wąskich gardeł”, które będą blokować przepływ gazów. Oczywiście układ powinien być zakończony tłumikiem wyciszającym dźwięki pracy silnika.

Z uwagi na fakt, iż w silniku czterosuwowym mieszanka paliwowo-powietrzna nie jest transportowana przez skrzynię korbową do cylindra oraz przestrzenie te nie są ze sobą połączone, możliwe jest wykorzystanie dolnej części silnika do smarowania. Zaletą tego rozwiązania jest zapewnienie małego tarcia pomiędzy współpracującymi elementami oraz wydajne chłodzenie silnika. Dół skrzyni korbowej wykorzystywany jest jako miska olejowa, zbierająca i przechowująca cały olej. Silniki skuterów nie są wyposażone w rozbudowane magistrale olejowe z racji kompaktowych rozmiarów. Podczas pracy olej z miski olejowej jest dostarczany rozbryzgowo do łożysk tocznych wału – panewek oraz na wał korbowy, korbowód i spód tłoka, a przy pomocy pompy oleju i łańcucha rozrządu do mechanizmu rozrządu. Dzięki smarowaniu silnika olejem z miski zbędne jest dolewanie oleju do paliwa lub ich mieszanie za pomocą dozownika.

Głównymi zaletami silników 4T są: mniejsza toksyczność spalin, mniejsze zużycie paliwa oraz duża żywotność tłoka i cylindra. Do wad można natomiast zaliczyć skomplikowaną obsługę serwisową oraz mniejszą moc w porównaniu z silnikami 2T. Jednak to do silników czterosuwowych należy przyszłość branży skuterowej, gdyż tylko one są w stanie spełniać coraz bardziej wyśrubowane wymogi emisji spalin.

Więcej o silnikach czterosuwowych (4T).

Fot.: Skuterowo.com.

Inne publikacje na ten temat:

10 opinii

  1. “Do wad można natomiast zaliczyć skomplikowaną obsługę serwisową”
    brzmi trochę odstraszająco…
    Wiadomo, 4t wymaga więcej “zachodu” niż 2t ale w porównaniu z obsługą np współczesnego, nowoczesnego silnika samochodowego to chyba nie jest aż tak źle 😉

  2. Fajny artykuł 🙂 Dodam z własnego doświadczenia, że obsługa silnika 4T nie należy do bardzo skomplikowanych, ponieważ w popularnych skuterach klasy 50, 125 i 150-tek, regulacja zaworów jest na śrubkach, nie ma szklankowych popychaczy jak w niektórych motocyklach, gdzie potrzebne są odpowiednie narzędzia, wiedza i umiejętności. Poza tym skutery z silnikami 4T, którymi większość z nas jeździ, mają bardzo dobry dostęp do osprzętu silnika, ułatwiający serwisowanie; regulacja zaworów, gaźnika, wymiana oleju, itd. to sama przyjemność 🙂

  3. Wszystko zależy od wykorzystywania skutera czy motoroweru. W wyścigach czy moto-crossie pożądane są silniki 2T, szybko można w nich wymienić cylinder, nie trzeba regulować zaworów co kilka motogodzin i nie mają ograniczeń układu smarowania. 4T oferują zazwyczaj większą żywotność, co jest pożądane w codziennej eksploatacji.

  4. Kustosz moja Vitalka 2T przy jeździe ekonomicznej pali 2,2l więc dużej różnicy nie ma 🙂 Ale ma moc by ruszyć spod świateł…

  5. Szukam dobrego mechanika do skuterka Relly 50 Moto Magnusa
    Michałowo podlaskie .. po zmianie wariatora nie osiąga pod górkę 45 km na godz … czasami nawet ledwo 25 do 30 km ? h …. Kontakt ..mail …
    [email protected]

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Back to top button